Αφιέρωμα: Κλάδεμα Ελιάς

Η σημασία του στην παραγωγή & στην φυτοϋγεία


Η ελιά (Olea europaea) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καλλιεργούμενα δέντρα στη Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου συνδέεται με την αγροτική, οικονομική και πολιτιστική ταυτότητα της χώρας.

Η επιτυχία μιας ελαιοκαλλιέργειας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: το κλίμα, την ποικιλία, το έδαφος, τους παράγοντες θρέψης, την άρδευση, τη φυτοπροστασία και, φυσικά, το κλάδεμα.

Το κλάδεμα κατέχει πρωταρχική θέση στα καλλιεργητικά μέτρα, καθώς καθορίζει την ισορροπία μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας, επηρεάζει τις φυσιολογικές διαδικασίες του δέντρου και συμβάλλει στη μακροζωία του ελαιώνα.

 Ο ρόλος του κλαδέματος στη φυσιολογία του δέντρου:

Η ελιά είναι αειθαλές, αιωνόβιο δέντρο, με φυσική τάση να διαμορφώνει πυκνή κόμη. Αυτή η κόμη, εάν δεν ελεγχθεί και δεν μειωθεί, οδηγεί σε σκίαση του εσωτερικού τμήματος, με αποτέλεσμα τη μείωση της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας και, συνεπώς, της παραγωγής.

 

Το κλάδεμα επιδρά άμεσα στις φυσιολογικές λειτουργίες της ελιάς:

1.      Ρυθμίζει την αναλογία φύλλων-ξυλώδους ιστού-καρποφόρων βλαστών, διατηρώντας ισορροπία μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας.

2.      Επιτρέπει τον καλύτερο φωτισμό και αερισμό της κόμης.

3.      Ανανεώνει τους καρποφόρους βλαστούς & τα υπόλοιπα όργανα καρποφορίας.

4.      Διαμορφώνει τη δομή του δέντρου.

 

Είδη και στόχοι του κλαδέματος:

Ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης και το σκοπό, το κλάδεμα της ελιάς διακρίνεται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

Α. Κλάδεμα διαμόρφωσης: Πραγματοποιείται τα πρώτα χρόνια μετά τη φύτευση, με στόχο τη δημιουργία του σκελετού του δέντρου.

Σκοπός είναι ο σχηματισμός σταθερού και ισορροπημένου κορμού, με 3-4 κύριους βραχίονες σε σωστές θέσεις και γωνίες, ώστε να εξασφαλιστεί καλός φωτισμός και αερισμός. Το συνηθέστερο σχήμα μόρφωσης στους ελληνικούς ελαιώνες είναι το κύπελλο (ελεύθερο ή ανοιχτό).

 

Β. Κλάδεμα καρποφορίας: Το σημαντικότερο είδος κλαδέματος, εφαρμόζεται σε δέντρα που έχουν μπει σε πλήρη παραγωγή.

Σκοπός του κλαδέματος καρποφορίας είναι να ρυθμίσει την βλάστηση και την καρποφορία (αποφυγή παρενιαυτοφορίας), να ανανεώσει τους καρποφόρους βλαστούς και να εξασφαλίσει ομοιόμορφη κατανομή του καρπού στο δέντρο.

Η ελιά έχει την τάση να καρποφορεί κάθε δεύτερο έτος (παρενιαυτοφορία). Το κλάδεμα συμβάλλει στη μείωση της υπερβολικής παραγωγής σε ένα έτος, προάγοντας την ανάπτυξη νέων βλαστών και κατά συνέπεια την παραγωγή το επόμενο, συναπτό έτος.

 

Γ. Κλάδεμα ανανέωσης: Αφορά γηραιά ή παραμελημένα δέντρα, όπου έχουν μείνει ακλάδευτα επί σειρά ετών. Το κλάδεμα αυτό είναι αυστηρό και αφαιρεί μεγάλο μέρος του παλαιού ξύλου του δέντρου, ώστε το φυτό να διεγερθεί και να βλαστήσει εκ νέου. Η ανανέωση αυτή πρέπει να γίνεται σταδιακά, σε 2-3 συναπτά έτη, ώστε να μην στρεσαριστεί το δέντρο.

 

Χρονική περίοδος και τεχνικές κλαδέματος

Το κλάδεμα της ελιάς πραγματοποιείται μετά το τέλος της συγκομιδής, όταν έχουν περάσει οι παγωνιές και πριν αρχίσει η έντονη βλάστηση, δηλαδή από τέλη Φεβρουαρίου έως μέσα Απριλίου, ανάλογα με την περιοχή. Σε ορεινές ή ψυχρές περιοχές, είναι προτιμότερο να καθυστερεί ελαφρώς, ώστε να αποφεύγονται ζημιές σε νεαρούς ιστούς από το ψύχος.

Η βασική αρχή είναι η αφαίρεση των ξερών, ασθενών, εσωτερικών και περιττών βλαστών, διατηρώντας τη φυσική μορφή του δέντρου. Οι τομές πρέπει να γίνονται καθαρά, κοντά στη διακλάδωση. Στις μεγάλες τομές, συνιστώνται επαλείψεις με πάστα επούλωσης ή βορδιγάλειο πολτό, για να αποφευχθεί η μόλυνση από παθογόνα.

 

Κλάδεμα ελιάς και φυτοϋγεία

Το κλάδεμα αποτελεί και μέτρο φυτοπροστασίας, κατά βάση ως προληπτικό καλλιεργητικό μέτρο. Η σωστή δομή του δέντρου μειώνει την υγρασία στο εσωτερικό της κόμης και περιορίζει την εξάπλωση σημαντικών παθογόνων. Επιπλέον, το κλάδεμα επιτρέπει καλύτερη κάλυψη κατά τους ψεκασμούς, αφού τα σταγονίδια φτάνουν σε περισσότερα σημεία του φυλλώματος. Έτσι, ενισχύεται η αποτελεσματικότητα των προληπτικών επεμβάσεων.

Το κλάδεμα πρέπει να εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης του ελαιώνα. Η απόκριση του δέντρου στο κλάδεμα εξαρτάται από: τη θρέψη (επαρκής παροχή θρεπτικών στοιχείων), την υγρασία του εδάφους και τις καιρικές συνθήκες.

Ένα δέντρο υπό ξηρικές συνθήκες ή υπό έλλειψη θρεπτικών συστατικών δεν πρέπει να κλαδεύεται έντονα, διότι δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για να αναπτυχθεί εκ νέου.

Αντίθετα, σε ελαιώνες με επαρκή λίπανση και υγρασία, το δέντρο μπορεί να αναπληρώσει γρήγορα τη φυλλική επιφάνεια.

 

Επίδραση του κλαδέματος στη συγκομιδή αλλά και την ποιότητα του ελαιόλαδου

Η μορφή και η πυκνότητα της κόμης που προκύπτει από το κλάδεμα, επηρεάζουν σημαντικά τη διαδικασία της συγκομιδής και την ευκολία αυτής, την ποιότητα του καρπού και, κατά συνέπεια, την ποιότητα του παραχθέντος ελαιόλαδου.

Έρευνες έχουν δείξει πως ελιές προερχόμενες από ορθώς κλαδεμένες ελιές, εμφανίζουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε φαινολικές ενώσεις, χαμηλότερη οξύτητα και καλύτερο οργανοληπτικό προφίλ στο παραγόμενο ελαιόλαδο.

 

Εργαλεία και ασφάλεια στο κλάδεμα

Το σωστό κλάδεμα δεν εξαρτάται μόνο από τη γνώση και την εμπειρία, αλλά και από τα εργαλεία. Στην Interpower Κυδωνάκης, σας βοηθάμε να κάνετε την σωστή επιλογή στα εργαλεία κλαδέματος για παραπάνω από 45 χρόνια, με γνώμονα την εμπειρία μας και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για την καλλιέργειά σας.

Δείτε ΕΔΩ την μεγάλη γκάμα μας σε κλαδευτικά ψαλίδια, χειρός και μπαταρίας, καθώς και μπαταρίας.

Δείτε ΕΔΩ όλα τα αλυσοπρίονα, βενζίνης και μπαταρίας, καθώς και κονταροπρίονα μπαταρίας.

 

Συμπέρασμα:

Το κλάδεμα αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της επιτυχημένης ελαιοκαλλιέργειας. Η γνώση της βιολογίας της ελιάς, η σωστή επιλογή και ένταση κλαδέματος, καθώς και η απολύμανση των εργαλείων αποτελούν τις βάσεις για έναν υγιή και παραγωγικό ελαιώνα.